Poetin benut wapenstilstand en IS
dinsdag, 30 september 2014 
Door Roel van Duijn, ex-politicus en Ruslandkenner
De Georgische Minister van Defensie, Alasania, heeft over de wapenstilstand in Oekraïne weinig hoop, vanwege de eigen, bittere ervaring met Rusland in 2008. Ook daar kwam Moskou “volksgenoten” in een ander land “beschermen”. Het was de generale repetitie voor de inval in Oekraïne. De minister zegt: “Het was nog pijnlijker voor ons om te zien dat de wereld niet in staat was grip op de Russische agressie te krijgen en dat wij daarvoor nu in Oekraïne de prijs betalen.”
Poetin heeft inderdaad alle reden om tevreden te zijn over de door hem – met inzet van zijn leger – afgedwongen wapenstilstand en de licht positieve reactie van de wereld. Wie kan hem nog uit Oost-Oekraïne verdrijven? De Oekraïense President Porosjenko heeft de regio’s Donetsk en Luhansk voor drie jaar verregaande autonomie beloofd.
Minzaam noemt Poetin deze belofte een “stap in de goede richting,” maar de separatisten aanvaarden het niet eens. In werkelijkheid voltrekt zich een stille annexatie. Luhansk wordt aangesloten op het Russische elektriciteitsnet. Witte vrachtwagens rijden af en aan, zonder enige Oekraïense controle over wat ze brengen en meenemen.
De Oekraïense aanvaarding van de wapenstilstand is een verholen capitulatie. Uit wanhoop. Stilzwijgend hebben de Russen nu ook in dit gebied alle macht veroverd. Daar verandert geen sanctie meer iets aan. De Moskouse tv-zenders schelden non-stop op “de fascistische junta in Kiev,” terwijl daar zowel parlement als president direct door de kiezers zijn gekozen. Rusland kan daar zelf nog een puntje aan zuigen.
De Russische President Poetin stelt vast dat hij de Oekraïense Maidanbeweging – die strijdt voor democratie en aansluiting bij het Westen – een nieuwe klap heeft uitgedeeld. In de “autonome Russische republiek Krim” worden weliswaar verkiezingen gehouden, maar hijzelf heeft te macht om de topfiguren te benoemen. Ook in Donetsk en Luhansk bepaalt Moskou wie de leiders zijn.
Terecht heeft de vrijwel dadenloze NAVO geen vertrouwen in de wapenstilstand. De separatisten nemen geen genoegen met hun beperkte gebied en zij willen, met steun van het Russische leger, uitbreiden. Onder het voorwendsel van Oekraïense beschietingen en met steun van Rusland houdt op den duur niemand hen tegen. De NAVO is de enige die dat zou kunnen, maar wil het niet.
Poetin wil in 2015 zijn “Euro-Aziatische Unie” starten. Behalve Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan beschouwt hij daarvoor ook Oekraïne als onmisbare deelnemer. Zet hij dit plan na het tekenen van de Associatieovereenkomst tussen Oekraïne en de Europese Unie (EU) uit zijn hoofd? Nee, want hij weet dat hij nog steeds effectief druk in die richting kan uitoefenen. Hij heeft al bereikt dat de ten uitvoerlegging van deze overeenkomst is uitgesteld tot eind 2015. Verder heeft hij ook bereikt dat Oekraïne een economisch en militair wrak is. En ook dat meer mensen in het Westen mee zouden hebben gevoeld met de Russische paranoia mocht dit land ten prooi zijn gevallen aan een brutale Westerse omsingeling. Maar zelfs President Barack Obama van de Verenigde Staten (VS), die in Rusland wordt afgeschilderd als de veroorzaker van het wapengekletter, weigert Oekraïne wapenhulp omdat dit “niet bijdraagt aan de de-escalatie.”
De “de-escalatie” van Russische kant bestaat eruit dat men Donetsk en Luhansk verder bewapent. De “hervatting van de samenwerking met het Westen,” die de Russische premier Medvedjev voorstelt, houdt in dat de Russische strategen voorbereidingen treffen voor de opening van nieuwe fronten, zoals in de zuidelijke Oekraïense provincies of in de “heldenstad van de Sovjet-Unie” Odessa.
Poetin heeft onverwacht nog een reden tot tevredenheid. De Islamitische Staat (IS) functioneert nu ongewild als zijn krachtige bondgenoot, omdat die de militaire en politieke aandacht van het Westen opeist. Tegelijkertijd kan Poetin Obama ervan beschuldigen zonder mandaat van de Veiligheidsraad landen te bombarderen, waarmee hij in eigen land de VS als gevaarlijker dan IS afschildert. Poetin kan door IS zich succesvol blijven concentreren op zijn aanval op Oekraïne en op andere pro-Westerse democraten in de post-Sovjet ruimte.
Wanneer leren we eindelijk van de les van de Georgische minister? Oekraïne heeft voor Europa gekozen. Maar door gebrek aan daadkrachtig politiek optreden van Europa zijn Poetin’s vooruitzichten op Russische overheersing van het land opnieuw realistischer geworden.
http://www.foundationmaxvanderstoel.nl/nieuws/nieuws_item/t/poetin_benut_wapenstilstand_en_is